Akbulut Hukuk Bürosu
Do you need professional legal advice?
Not: Pasaport geçerliliği talep edilen süreden en az 2 ay fazla olmalıdır.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 ila 33 üncü maddelerinde kısa dönem ikamet izni düzenlenmiştir. Ayrıca Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 28. ve 29. maddelerinde kısa dönem ikamet izni düzenlenmiştir.
Kısa Dönem İkamet İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimlerdir?
kısa dönem ikamet izni çeşitleri
Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancıların bilimsel araştırmanın izne tabi olması halinde bilimsel araştırmaya konu ilgili kurum veya kuruluşlardan (Kültür ve Turizm Bakanlığı, Enerji Bakanlığı, üniversiteler vb.) izin belgesi almaları; izne tabi olmaması halinde araştırma konusuna ilişkin beyan sunmaları istenilmektedir. Bu amaçla gelecek yabancılara ikamet izni düzenlenebilmesi için, yurt dışı temsilciliklerimizden ‘Bilimsel Araştırma’ amaçlı vize alınmış olması gerekmektedir.
Ayrıca 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun Ek 14 üncü maddesine göre ülkemize gelen yabancıların en fazla iki kişiyi geçmeyen refakatçilerinden ikamet izni başvurularında geçerli sağlık sigortası şartı aranmamaktadır.
Kısa Dönem İkamet İzni Kaç Yıllık Sürelerle Düzenlenebilir?
Kısa dönem ikamet izni, yukarıda 13. ve 14. sırada yer alan yabancılar hariç olmak üzere her defasında en fazla ikişer yıllık sürelerle düzenlenebilir.
Kısa Dönem İkamet İzni Şartları Nelerdir?
Kısa dönem ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların Kanunun 32. maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir.
– Türkiye’de kalış amacıyla ilgili destekleyici bilgi ve belgeleri ibraz etmek,
– Anılan Kanunun 7. maddesi kapsamına girmemek,
– Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak,
– İstenilmesi halinde, vatandaşı olduğu ya da yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak,
– Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek.
Kısa Dönem İkamet İzni Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?
– Kısa dönem ikamet izni için aranan şartlardan birinin veya birkaçının yerine getirilmemesi veya ortadan kalkması,
– İkamet izninin veriliş amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi,
– Hakkında geçerli sınır dışı etme veya ülkeye giriş yasağı kararının bulunması,
– Yurt dışında kalış süresi bakımından ihlale düşülmesi,
hallerinde kısa dönem ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir, süresi bitenler uzatılmaz.
Geri gönderme yasağı
MADDE 4 – (1) Bu Kanun kapsamındaki hiç kimse, işkenceye, insanlık dışı ya da
onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı veya ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal
gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında
bulunacağı bir yere gönderilemez.
İKİNCİ KISIM
Yabancılar
BİRİNCİ BÖLÜM
Türkiye’ye Giriş ve Vize
Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış
MADDE 5 – (1) Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış, sınır kapılarından, geçerli
pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerle yapılır.
Belge kontrolü
MADDE 6 – (1) Yabancı, pasaport veya pasaport yerine geçen belge ya da
belgelerini, Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkışlarda görevlilere göstermek zorundadır.
(2) Sınır geçişlerine ilişkin belge kontrolleri, taşıtlarda seyir hâlinde de yerine
getirilebilir.
(3) Havalimanlarının transit alanlarını kullanan yabancılar, yetkili makamlarca
kontrole tabi tutulabilirler.
(4) Türkiye’ye girişlerde, yabancının 7 nci madde kapsamında olup olmadığı kontrol edilir.
(5) Bu maddenin uygulanmasında, kapsamlı kontrole tabi tutulması gerekli görülenler
en fazla dört saat bekletilebilir. Yabancı, bu süre içerisinde her an ülkesine dönebileceği gibi
dört saatlik süreyle sınırlı kalmaksızın ülkeye kabulle ilgili işlemlerin sonuçlanmasını da
bekleyebilir. Kapsamlı kontrol işlemlerine dair usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar
MADDE 7 – (1) Aşağıdaki yabancılar, kabul edilemeyen yolcu kapsamına alınır ve
Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyerek geri çevrilir:5
a) Pasaportu, pasaport yerine geçen belgesi, vizesi veya ikamet ya da çalışma izni
olmayanlar ile bu belgeleri veya izinleri hileli yollarla edindiği veya sahte olduğu anlaşılanlar
b) Vize, vize muafiyeti veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren en az altmış gün
süreli pasaport veya pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar
c) 15 inci maddenin ikinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla, vize muafiyeti kapsamında
olsalar dahi, 15 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan yabancılar
(2) Bu maddeyle ilgili olarak yapılan işlemler, geri çevrilen yabancılara tebliğ edilir.
Tebligatta, yabancıların karara karşı itiraz haklarını etkin şekilde nasıl kullanabilecekleri ve
bu süreçteki diğer yasal hak ve yükümlülükleri de yer alır.
(3) (Ek:6/12/2019-7196/70 md.) Bu madde kapsamındaki yabancılar, işlemleri
sonuçlanıncaya kadar sınır kapılarında kendileri için belirlenen alanlarda bekletilir.
Uluslararası koruma başvurusuna ilişkin uygulama
MADDE 8 – (1) 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddelerde yer alan şartlar, uluslararası koruma
başvurusu yapmayı engelleyici şekilde yorumlanamaz ve uygulanamaz.
Türkiye’ye giriş yasağı
MADDE 9 – (1) Genel Müdürlük, gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının
görüşlerini alarak, kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından Türkiye’ye
girmesinde sakınca görülen yabancıların ülkeye girişini yasaklayabilir.6
(2) Türkiye’den sınır dışı edilen yabancıların Türkiye’ye girişi, Genel Müdürlük veya
valilikler tarafından yasaklanır.
(3) Türkiye’ye giriş yasağının süresi en fazla beş yıldır. Ancak, kamu düzeni veya
kamu güvenliği açısından ciddi tehdit bulunması hâlinde bu süre Genel Müdürlükçe en fazla
on yıl daha artırılabilir.
5
6/12/2019 tarihli ve 7196 sayılı Kanunun 70 inci maddesiyle, bu fıkraya “Aşağıdaki yabancılar,”
ibaresinden sonra gelmek üzere “kabul edilemeyen yolcu kapsamına alınır ve” ibaresi eklenmiştir.
6
6/12/2019 tarihli ve 7196 sayılı Kanunun 71 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan alan “Türkiye
dışında olup da” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
(4) (Değişik:6/12/2019-7196/71 md.) Vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu
durumları yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dışına çıkmak için valiliklere
başvuruda bulunup hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılara, idari para cezalarını
ödemiş olmaları ve Bakanlıkça belirlenen ihlal sürelerini aşmamaları kaydıyla, Türkiye’ye
giriş yasağı kararı alınmayabilir.
(5) 56 ncı madde uyarınca Türkiye’yi terke davet edilenlerden, süresi içinde ülkeyi
terk edenler hakkında giriş yasağı kararı alınmayabilir.
(6) Genel Müdürlük, giriş yasağını kaldırabilir veya giriş yasağı saklı kalmak kaydıyla
yabancının belirli bir süre için Türkiye’ye girişine izin verebilir.
(7) (Değişik:6/12/2019-7196/71 md.) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu
sağlığı sebebiyle Genel Müdürlükçe; idari para cezaları ve kamu alacakları sebebiyle ise
valiliklerce yabancıların ülkeye kabulü ön izin şartına bağlanabilir.
(8) (Ek:6/12/2019-7196/71 md.) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar
Bakanlıkça belirlenir.
Türkiye’ye giriş yasağının tebliği
MADDE 10 – (1) Giriş yasağına ilişkin tebligat, 9 uncu maddenin birinci fıkrası
kapsamında olan yabancılara Türkiye’ye giriş yapmak üzere geldiklerinde sınır kapılarındaki
yetkili makam tarafından, 9 uncu maddenin ikinci fıkrası kapsamında olan yabancılara ise
valilikler tarafından yapılır. Tebligatta, yabancıların karara karşı itiraz haklarını etkin şekilde
nasıl kullanabilecekleri ve bu süreçteki diğer yasal hak ve yükümlülükleri de yer alır.
Vize zorunluluğu, vize başvurusu ve yetkili makamlar
MADDE 11 – (1) Türkiye’de doksan güne kadar kalacak yabancılar, vatandaşı
oldukları veya yasal olarak bulundukları ülkedeki konsolosluklardan geliş amaçlarını da
belirten vize alarak gelirler. Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de sağladığı kalış süresi,
her yüz seksen günde doksan günü geçemez.
(2) Vize başvurularının değerlendirmeye alınabilmesi için, başvuruların usulüne uygun
olarak yapılması gerekir.
(3) Vizeler, Türkiye’ye giriş için mutlak hak sağlamaz.
(4) Vizeler, konsolosluklarca, istisnai durumlarda ise sınır kapılarının bağlı olduğu
valiliklerce verilir. Konsolosluklara yapılan başvurular doksan gün içinde sonuçlandırılır.
(5) Yabancı ülke diplomatlarına, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliklerince resen vize
verilebilir. Bu vizeler, genel vize verme usulüne uygun olarak Bakanlık ve Dışişleri
Bakanlığına derhâl bildirilir. Bu vizeler harca tabi değildir.
(6) Ülke menfaatleri göz önünde bulundurularak vize verilmesinde yarar görülen
yabancılara, istisnai olarak Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilerince resen vize verilebilir. Bu
amaçla verilen vizeler, genel vize verme usulüne uygun olarak Bakanlık ve Dışişleri
Bakanlığına derhâl bildirilir. Bu vizeler harca tabi değildir.
(7) Vize türlerine ve işlemlerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Vize muafiyeti7
MADDE 12 – (1) Aşağıda sayılan yabancılardan Türkiye’ye girişte vize şartı aranmaz:
a) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalarla ya da Cumhurbaşkanı kararıyla
vizeden muaf tutulan ülkelerin vatandaşları
b) Türkiye’ye giriş yapacağı tarih itibarıyla, geçerli ikamet veya çalışma izni bulunanlar
c) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanununun 18 inci maddesine göre
verilmiş ve geçerliliklerini yitirmemiş yabancılara mahsus damgalı pasaport sahipleri
ç) 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi
kapsamında olduğu anlaşılanlar
(2) Aşağıda sayılan yabancılardan Türkiye’ye girişte vize şartı aranmayabilir:
a) Mücbir nedenlerle, Türk hava ve deniz limanlarını kullanmak zorunda kalan
taşıtlardaki yabancılardan liman şehrine çıkacak kişiler
b) Deniz limanlarına gelip, yetmiş iki saati geçmemek kaydıyla, liman şehrini veya
civar illeri turizm amaçlı gezecek kişiler
Sınır kapılarında verilen vizeler8
MADDE 13 – (1) Vize almadan sınır kapılarına gelen yabancılara, süresi içinde
Türkiye’den ayrılacaklarını belgelemeleri hâlinde, sınır kapılarında istisnai olarak vize
verilebilir.
(2) Sınır vizesi, sınır kapılarının bağlı olduğu valiliklerce verilir. Valilik bu yetkisini
sınırda görevli kolluk birimine devredebilir. Cumhurbaşkanınca farklı bir süre belirlenmediği
sürece, bu vize Türkiye’de en fazla on beş gün kalma hakkı sağlar.
(3) Sınır vizesinin verilmesinde, insani nedenlere bağlı olarak sağlık sigortası şartı
aranmayabilir.
Havalimanı transit vizeleri
MADDE 14 – (1) Türkiye’den transit geçecek yabancılara, havalimanı transit vizesi
şartı getirilebilir. Havalimanı transit vizeleri, en fazla altı ay içinde kullanılmak üzere
konsolosluklar tarafından verilir.
(2) Havalimanı transit vizesi istenecek yabancılar, Bakanlık ve Dışişleri Bakanlığınca
müştereken belirlenir.
Vize verilmeyecek yabancılar
MADDE 15 – (1) Aşağıda belirtilen yabancılara vize verilmez:
a) Talep ettikleri vize süresinden en az altmış gün daha uzun süreli pasaport ya da
pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar
b) Türkiye’ye girişleri yasaklı olanlar
c) Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından sakıncalı görülenler
7
2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK’nin 71 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “Bakanlar Kurulu”
ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
8
2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK’nin 71 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “Bakanlar
Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
ç) Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşıyanlar
d) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca, suçluların geri verilmesine
esas olan suç veya suçlardan sanık olanlar ya da hükümlü bulunanlar
e) Kalacağı süreyi kapsayan geçerli sağlık sigortası bulunmayanlar
f) Türkiye’ye giriş, Türkiye’den geçiş veya Türkiye’de kalış amacını haklı nedenlere
dayandıramayanlar
g) Kalacağı sürede, yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olmayanlar
ğ) Vize ihlalinden veya önceki ikamet izninden doğan ya da 21/7/1953 tarihli ve 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip ve tahsil edilmesi
gereken alacakları ödemeyi kabul etmeyenler veya 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununa göre takip edilen borç ve cezalarını ödemeyi kabul etmeyenler
(2) Bu madde kapsamında olmasına rağmen vize verilmesinde yarar görülenlere
Bakanın onayıyla vize verilebilir.
Vizenin iptali
MADDE 16 – (1) Vizeler;
a) Sahteciliğe konu olduğunun tespiti,
b) Üzerinde silinti, kazıntı veya tahrifat yapıldığının anlaşılması,
c) Vize sahibinin Türkiye’ye girişinin yasaklanması,
ç) Yabancının suç işleyebileceği yönünde kuvvetli şüphe bulunması,
d) Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sahte olması veya geçerliliğinin sona
ermesi,
e) Vize veya vize muafiyetinin amacı dışında kullanılması,
f) Vizenin verilmesine temel olan şartların veya belgelerin geçerli olmadığının anlaşılması,
hâllerinde, vizeyi veren makamlar veya valiliklerce iptal edilir.
(2) Vizenin geçerlilik süresi içinde yabancıyla ilgili sınır dışı etme kararı alınması
hâlinde vize iptal edilir.
Vize işlemlerinin tebliği
MADDE 17 – (1) Vize talebinin reddi ya da vizenin iptaline ilişkin işlemler ilgiliye
tebliğ edilir.
Cumhurbaşkanının vize ve pasaport işlemlerinde yetkisi9
MADDE 18 – (1) Cumhurbaşkanı;
a) Pasaporta ve vizeye dair işlemlerin belirlenmesine ilişkin anlaşmalar yapmaya ve
gerek gördüğü hâllerde bazı devletlerin vatandaşları için vize zorunluluğunu tek taraflı olarak
kaldırmaya, vizelerin harçtan muaf tutulması da dâhil olmak üzere vize kolaylığı getirmeye ve
vize sürelerini belirlemeye,
9
2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK’nin 71 inci maddesiyle, bu maddenin başlığında yer alan “Bakanlar
Kurulunun” ibaresi “Cumhurbaşkanının” şeklinde, aynı maddede yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi
“Cumhurbaşkanı” şeklinde, değiştirilmiştir.
b) Savaş hâlinde veya diğer olağanüstü hâllerde ülkenin bir bölgesini veya tamamını
kapsamak üzere, yabancılar için pasaporta dair kayıt ve şartlar koymaya,
c) Yabancıların Türkiye’ye girişlerini belli şartlara bağlayıcı veya kısıtlayıcı her tür
önlemi almaya,
yetkilidir.
Kanun Numarası : 6458
Kabul Tarihi : 4/4/2013
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 11/4/2013 Sayı : 28615
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 53
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Geri Gönderme Yasağı
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç1
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de
kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak
korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları (…)(1) düzenlemektir.(1)
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Kanun, yabancılarla ilgili iş ve işlemleri; sınırlarda, sınır
kapılarında ya da Türkiye içinde yabancıların münferit koruma talepleri üzerine sağlanacak
uluslararası korumayı, ayrılmaya zorlandıkları ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak
Türkiye’ye gelen yabancılara acil olarak sağlanacak geçici korumayı (…)2
kapsar.(2)
(2) Bu Kanunun uygulanmasında, Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası anlaşmalar
ile özel kanunlardaki hükümler saklıdır.
Tanımlar3
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Aile üyeleri: Başvuru sahibinin veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişinin
eşini, ergin olmayan çocuğu ile bağımlı ergin çocuğunu,
b) Avrupa ülkeleri: Avrupa Konseyi üyesi olan ülkeler ile Cumhurbaşkanınca
belirlenecek diğer ülkeleri,
c) Bakan: İçişleri Bakanını,
ç) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını,
1
2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK’nin 71 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “ve İçişleri
Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını” ibaresi
yürürlükten kaldırılmıştır.
2
2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK’nin 71 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “, Göç İdaresi Genel
Müdürlüğünün kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
3
2/7/2018 tarihli 703 sayılı KHK’nin 71 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “Bakanlar Kurulu”
ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde, “Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde
değiştirilmiştir.
d) Başvuru sahibi: Uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu
hakkında son karar verilmemiş olan kişiyi,
e) Çocuk: Henüz on sekiz yaşını doldurmamış ve ergin olmamış kişiyi,
f) Destekleyici: Aile birliği amacıyla Türkiye’ye gelecek yabancıların masraflarını
üstlenen ve ikamet izni talebinde bulunanlar tarafından başvuruya dayanak gösterilen Türk
vatandaşını veya Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıyı,
g) Genel Müdür: Göç İdaresi Genel Müdürünü,
ğ) Genel Müdürlük: Göç İdaresi Genel Müdürlüğünü,
h) Giriş ve çıkış kontrolü: Sınır kapılarındaki kontrol işlemlerini,
ı) Göç: Yabancıların, yasal yollarla Türkiye’ye girişini, Türkiye’de kalışını ve
Türkiye’den çıkışını ifade eden düzenli göç ile yabancıların yasa dışı yollarla Türkiye’ye
girişini, Türkiye’de kalışını, Türkiye’den çıkışını ve Türkiye’de izinsiz çalışmasını ifade eden
düzensiz göçü ve uluslararası korumayı,
i) İkamet adresi: Türkiye’de adres kayıt sisteminde kayıtlı olunan yeri,
j) İkamet izni: Türkiye’de kalmak üzere verilen izin belgesini,
k) Konsolosluk: Türkiye Cumhuriyeti başkonsolosluklarını, konsolosluklarını veya
büyükelçilik konsolosluk şubelerini,
l) Özel ihtiyaç sahibi: Başvuru sahibi ile uluslararası koruma statüsü sahibi kişilerden;
refakatsiz çocuk, engelli, yaşlı, hamile, beraberinde çocuğu olan yalnız anne ya da baba veya
işkence, cinsel saldırı ya da diğer ciddi psikolojik, bedensel ya da cinsel şiddete maruz kalmış
kişiyi,4
m) Refakatsiz çocuk: Sorumlu bir kişinin etkin bakımına alınmadığı sürece, kanunen
ya da örf ve adet gereği kendisinden sorumlu bir yetişkinin refakati bulunmaksızın Türkiye’ye
gelen veya Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra refakatsiz kalan çocuğu,
n) Seyahat belgesi: Pasaport yerine geçen belgeyi,
o) Sınır kapısı: Cumhurbaşkanı kararıyla Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış için
belirlenen sınır geçiş noktasını,
ö) Son karar: Başvuru sahibinin başvurusuyla veya uluslararası koruma statüsü sahibi
kişinin statüsüyle ilgili kararlardan; idari itirazda bulunulmaması ve yargıya başvurulmaması
hâlinde Genel Müdürlük tarafından verilen kararı veya yargıya başvurulması sonucunda
temyiz edilmesi mümkün olmayan kararı,
p) Sözleşme: Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1967 Protokolüyle değişik
28/7/1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşmeyi,
r) Uluslararası koruma: Mülteci, şartlı mülteci veya ikincil koruma statüsünü,
s) Vatandaşı olduğu ülke: Yabancının vatandaşı olduğu ülkeyi veya yabancının birden
fazla vatandaşlığının bulunduğu durumlarda, vatandaşlığında olduğu ülkelerden her birini,
ş) Vatansız kişi: Hiçbir devlete vatandaşlık bağıyla bağlı bulunmayan ve yabancı
sayılan kişiyi,
4
25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “özürlü” ibaresi
“engelli” şeklinde değiştirilmiştir.
t) Vize: Türkiye’de en fazla doksan güne kadar kalma hakkı tanıyan ya da transit geçişi
sağlayan izni,
u) Vize muafiyeti: Vize alma gerekliliğini kaldıran düzenlemeyi,
ü) Yabancı: Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi,
v) Yabancı kimlik numarası: 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu
uyarınca yabancılara verilen kimlik numarasını,
y) (Ek: 28/7/2016-6735/27 md.) Yetkili aracı kurum: Nitelikleri ve görev çerçevesi
yönetmelikle belirlenen ve Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşu,
z) (Ek: 15/8/2017-KHK-694/169 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/163 md.) Kabul
edilemeyen yolcu: Ülkeye giriş yapabilmek veya ülkeden transit geçebilmek için sınır
kapılarına gelen ancak mevzuatta aranan koşulları taşımadığından ülkeye girişine veya
ülkeden transit geçişine izin verilmeyen kişiyi,
aa) (Ek: 15/8/2017-KHK-694/169 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/163 md.)
Taşıyıcı: Yabancı uyruklu yolcuları taşıyan kara, hava, deniz ve demiryolu taşıtlarının gerçek
veya tüzel kişi olan sahiplerini veya ticari kara, hava, deniz ve demiryolu işletmecilerini,
ifade eder.
Yabancıların Türkiye’de kalış süreleri
5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanuna göre Bakanlar Kurulu’nca 10.10.2011 tarihli ve 2011-2306 sayılı kararnamenin eki karar yayınlanmış, 01.02.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
MADDE 1: Kalış süresi
(1) 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki süre, vize muafiyet süresi veya vizede belirtilen kalış süresi yeterli ise yabancının Türkiye’den çıktığı gün itibarıyla önceki 180 gün zarfında 90 gün olarak uygulanır.
(2) Yabancının Türkiye’deki vize muafiyeti süresi veya vizede belirtilen kalış süresi 90 günden az ise 90 güne tamamlanacak şekilde yurt içinden uzatılabilir.
Yasal ikamet süresi: Türkiye’ye Turistik vize ile gelen yabancılar, Vizeli veya vize muafiyetleri ile giriş tarihinden itibaren, uyruğu oldukları ülke vatandaşlarına tanınan ikamet süresi kadar kalabilirler. Bu süre ülkelere göre farklılık gösterebilir. En çok 3 ayla sınırlıdır.
180 günde 90 gün: Yeni uygulamaya göre Türkiye’de tekrar giriş yapabilme süresi, yabancının Türkiye’den son çıkış tarihinden geriye doğru 180 gün içinde 90 gün ile sınırlıdır.
180 günde 90 gün hesaplaması: Yabancı Türkiye’den son çıkış tarihinden geriye doğru 180 gün içinde 90 günden daha az kalmışsa, 90 günü tamamlayacak şekilde kalış yapmak hakkı vardır.
Bir yolda toplamda 180 gün: Özetle yabancılar, Türkiye’de bir yıl içinde parçalı halde ikamet izni almadan, toplamda 180 gün kalabilme hakkına sahip olmaktadırlar.
Tekrar giriş yapma sınırı: Yabancının Türkiye’den son çıkış tarihinden geriye doğru 180 gün içinde 90 gün ikamet süresi dolmuş ise, yeniden Giriş hakkı doğuncaya kadar Türkiye’ye giriş yapamayacaklardır.
Türkiye’de kaçak kalışlar: Yasal kurallara uymaksızın Türkiye’de kalanlar kaçak sayılırlar. Yakalanmaları halinde idari para cezası uygulanır. Türkiye belirtili süre giriş yasağı konarak sınır dışı edilir.
İkamet izni alma yükümlülüğü: Yabancılar yasal kalış süresinde daha uzun süre kalmak istemeleri halinde; Yabancıların ikamet ettikleri il Emniyet Müdürlüğüne başvuru yaparak, (uyruğunda bulundukları ülke ile Türkiye arasındaki anlaşmalarla sınırlı olmak üzere) ikamet izni almakla yükümlüdürler.
Türkiye’den çıkış ve tekrar giriş yapılması: Yabancılar kendilerine tanınan yasal kalış süresi içinde ikamet izni almadıkları takdirde Türkiye’den çıkış yapmaları yasal zorunluluktur.
Yeni uygulamaya göre yabancının sadece giriş çıkış yapması, Türkiye’de kalmaya devam etmesine izin vermemektedir.
Yabancılar, bir yılda parçalı halde toplamda 180 gün Türkiye’de kalabilmektedirler.
Türkiye’de kalış süreleri ile ilgili profesyonel yardıma mı ihtiyacınız var?
İletişim bilgilerinden bize ulaşabilirsiniz.
Ülkemize çeşitli sebeplerden ötürü gelen yabancılar, kanun hükümlerine, özellikle Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun(YUKK) ilgili hükümlerine aykırı davranışlar sergilediklerinden dolayı sınır dışı edilebilmektedirler. Uygulamada kişiler sınır dışı edildikleri sırada sınır dışı edilme nedenine bağlı olarak sicillerine ‘tahdit kodu’ adı verilen kod işlenmektedir ve bu kod doğrultusunda kişi belirli bir süre için veya somut duruma göre süresiz şekilde ülkeye giremez hale gelmektedir.
Tahdit Kodu Nedir?
Tahdit kodları, hakkında sınır dışı kararı verilmiş olan kişinin hangi sebeple sınır dışı edildiğini gösteren koddur. İlgili sebep ve kod doğrultusunda kişinin ülkeye girişi 5 ay ile 5 yıl arasında veya duruma göre süresiz şekilde yasaklanmaktadır. Bu süreler, sınır dışı edilmeye yol açan fiile ve fiilin hukuk sistemi önünde önemine göre değişkenlik göstermektedir. eylemin önemine bağlı olarak da tahdit süresi değişiklik göstermektedir. Aşağıda tahdit kodları belirtilmiş olup ayrı ayrı açıklanmaktadır.
V-69 (İkamet izni iptal edilenler)
V-71 (Adreste bulunamayanlar)
V-70 (Sahte evlilik)
V-77 (Ahıska Türkü olmadığı halde başvuruda bulunanlar)
V-84 (10 gün içinde ikamet izni alma koşuluna bağlı olarak giriş yapanlar)
G-78 (Bulaşıcı hastalık taşıyan yabancılar)
G-87 (Genel güvenlik açısından tehlike arz edilen kişiler)
Ç-113(Yasadışı giriş-çıkış yapanlar)
Ç-114 (Haklarında adli işlem yapılan yabancılar)
Ç-115 (Ceza evinden tahliye olan yabancılar)
Ç-116 (Genel ahlak ve kamu sağlığını tehlikeye atan yabancılar)
Ç-117 (Kaçak çalışanlar)
Ç-118 (İkamet izni iptal edilenler)
Ç-119 (Kaçak çalışanların para cezasını ödememesi)
Ç-120 (Vize veya ikamet ihlalinden kaynaklanan para cezasının ödenmemesi)
Ç-135 (Yabancılar ve uluslararası koruma kanuna aykırı davrananlar)
Ç-136 (Seyahat masraflarını ödemeyenler)
Ç-137 (Terke davet edilen yabancılar)
Ç-138 (İnat yolcu)
K (Kaçakçılıktan arananlar)
N-99 (İnterpol kodu)
O-100 (Semti Meçhul Yurda Giriş Yasaklı Sıgınmacı)
N-82 (İstihzan kodu)
V-69 (İkamet izni iptal edilenler)
Yabancı kişi, ülkemizde ikamet izni aldıktan sonra almış olduğu şartları sağlayamadığı, gerekli kurallara uymadığı takdirde V-69 tahdit kodu konularak kişiye 5 yıl boyunca ikamet izni verilmemektedir. Öğrenci ikamet izni almış kişinin öğrenciliğinin bittiği varsayım veya ikamet izni alındığı esnada verilen bilgi veya belgerin sahte olduğunun ortaya çıkması bu duruma bir örnektir.
V-71 (Adreste bulunamayanlar)
İkamet izni için başvurulduğu sırada kişi tarafından bildirilen adresin, daha sonra kontrol esnasında veya herhangi bir şikayet üzerine yapılan araştırma sonucu kişinin bulunduğu adres çıkmaması durumunda ilgili yabancı kişi hakkında V-71 tahdit kodu konulur.
V-70 (Sahte evlilik)
İkamet izni alabilmek adına Türk vatandaşı ile formalite usulü, sahte evlilik yapan yabancıların bu durumu tespit edildiği takdirde konulan tahdir kodudur. V-70 tahdit kodu konulduğu takdirde yabancı kişinin 5 yıl süre ile Türkiye’ye giriş yapması yasaklanmaktadır.
V-77 (Ahıska Türkü olmadığı halde başvuruda bulunanlar)
Bu tahdit kodu türü diğerlerine nazaran özel bir tahdit kodudur. Ahıska Türkü olduğunu belirterek ikamet izni başvuru yapan kişilerin ikamet izni alınmadan önce veya alındıktan sonra, yapılan araştırmalar sonucunda Ahıska Türkü olmadığının anlaşılması durumunda haklarında Ahıska Türkü olmadığı anlaşılan yabancılar anlamına gelen V-77 tahdit kodu konulmaktadır. Hakkında böyle bir kod bulunan kişi bir daha Ahıska Türkü statüne dayanarak başvuru yaptığı takdirde başvurusu olumsuz değerlendirilir.
V-84 (10 gün içinde ikamet izni alma koşuluna bağlı olarak giriş yapanlar)
Türkiye’ye vize ile veya vize muafiyeti kapsamında girmiş, ikamet izni başvurusunda bulunmasına rağmen ret cevabı almış ise veya hiç başvuruda bulunmayarak vize veya vize muafiyet süresini aşan yabancılar vize ihlali cezasını ödeyerek ülkeden çıkış yapabilmektedirler. Daha sonra bu yabancılar bu ihlal nedeniyle ancak 10 gün içinde ikamet alacağını beyan ve taahhüt ederek ülkeye giriş yapabilmektedirler. İlgili taahhüdü veren yabancı kişilerin 10 gün içerisinde ikamet izni almak için yabancı şubelere başvurmamaları halinde süreli giriş yasağı konulur.
G-78 (Bulaşıcı hastalık taşıyan yabancılar)
Kamu sağlığını ve güvenliğini tehdit edecek şekilde bulaşıcı hastalık taşıyan yabancılar hakkında G-78 tahdit kodu konularak Türkiye’ye girişleri süresiz olarak yasaklanır. Ancak ilgili yabancı kişi yapılan sağlık kontrollerinde hatalı teşhis yapılarak sınır dışı edilmiş ise veya usule ve hukuka uygun bir şekilde sınır dışı edildikten sonra kişi tedavi olup sağlığına kavuşmuşsa, yapılacak yeni başvuru neticesinde Türkiye’ye giriş yasağı kaldırılabilir. Doğru bir şekilde prosedürlerin işletilebilmesi, resmi yazışmaların gereği gibi yapılabilmesi ve herhangi bir hak kaybının yaşanmaması adına bu hususta alanında uzman kişiler ile birlikte çalışılmasını tavsiye etmekteyiz.
G-87 (Genel güvenlik açısından tehlike arz edilen kişiler)
Kamu güvenliğini ciddi bir şekilde tehlikeye sokacağı değerlendirilen yabancılar hakkında G-87 tahdit kodu konulmak suretiyle kişiler sınır dışı edilebilmektedir. G-87 kodu konularak genel kamu güvenlik açısından tehlike arz ettiği iddia edilen kişilerin bir kısmının ülkesinde hayatı tehlike altında olmaktadır. Ülkesine sınır dışı edildiği takdirde hayatı ve vücut bütünlüğü tehlike altına girecek kişiler hakkında sınır dışı kararının verilmesi daha güçtür. Daha önce Anayasa Mahkemesi’nin 2015/18582 sayılı başvurunun 15.12.2015 tarihli ara karar değerlendirmesinde hakkında G-87 tahdit kodu konulmuş olan başvurucu yabancı kişinin sınır dışı edilmesi halinde hayatının risk altına gireceği ve “maddi ve manevi bütünlüğüne” yönelik ciddi bir tehlikeyle karşılaşma ihtimali bulunduğu gerekçeleriyle tedbir talebinin kabulüne karar verilmiş ve kişi sınır dışı edilmemiştir.
Ç-113 (Yasadışı giriş-çıkış yapanlar)
Ç-113 tahdit kodu, Türkiye’ye yasadışı giriş-çıkış yaptığı tespit edilen yabancılar hakkında konulmaktadır. Bu yabancılar hakkında 2 yıl giriş yasağı uygulanmaktadır. Bunun yanında ilgili kişiler hakkında 2 bin Türk Lirası ile 3 bin Türk Lirası arasında değişmek üzere idari para cezası uygulanmaktadır. Yasadışı giriş yapan yabancı kişi uygulanan para cezasını ödemediği takdirde hakkında 5 sene daha giriş yasağı uygulanır, giriş yasağı toplamda 7 seneye çıkmaktadır.
Ç-114 (Haklarında adli işlem yapılan yabancılar)
Türkiye’de bulundukları süre zarfında adli olaya karışan, haklarında herhangi bir adli işlem yapılan yabancı kişiler hakkında Ç-114 kodu konulmak suretiyle ülkeye girişleri 1 yıl süreyle engellenmektedir. İlgili kodun konularak sınır dışı edilme işleminin gerçekleştirilmesi için kişinin adli işleme konu olması yeterlidir, suçlu veya suçsuz olması önem arz etmemektedir.
Ç-115 (Ceza evinden tahliye olan yabancılar)
Adli veya idari herhangi bir suçtan dolayı cezaevinde bulunduktan sonra tahliye edilen yabancılar hakkında Ç-115 kodu konulmaktadır. Haklarında adli işlem yapılan yabancılarda olduğu gibi cezaevinden tahliye olan yabancılar hakkında da 1 yıl ülkeye giriş yasağı konulur.
Ç-116 (Genel ahlak ve kamu sağlığını tehlikeye atan yabancılar)
Diğer tahdit kodlarına göre daha soyut bir nitelik taşıyan Ç-116 kodu, ülkemizde genel olarak yasal veya yasal olmayan yollardan girerek fuhuş yaparken yakalanan veya tutanaklara -haksız bir şekilde- fuhuş yaparken yakalandığı geçirilen kişilere ilişkin sınır dışı işleminde koyulan koddur. İlgili kişilerin ülkemize girişleri 1 yıl süre ile engellenmektedir. Haksız bir şekilde kendisinin fuhuş yaptığı iddia edilen ve hakkında Ç-116 kodu konularak sınır dışı edilen veya edilme tehlikesi ile karşı karşıya kalan yabancı kişi derhal uzman bir avukat ile görüşerek hak kaybının ortadan kaldırılması yönünde çalışmalara başlamalıdır.
Ç-117 (Kaçak çalışanlar)
Parasız, kaçak çalışan ve bu durumları tespit edilen kişiler hakkında Ç-117 kodu konularak sınır dışı etme işlemi gerçekleştirilir. 1 yıl süreyle giriş yasağı konulmasının yanında idari para cezasına hükmedilmektedir. İdari para cezası ödenmediği takdirde giriş yasağı süresi 5 yıla çıkmaktadır.
Ç-118 (İkamet izni iptal edilenler)
Türkiye’den almış oldukları ikamet iznini amacı dışında kullandıkları tespit edilen yabancıların ikamet izinleri iptal edilmekte, geçersiz kılınmaktadır. Ç-118 kodu konularak yapılan işlem sonucu ülkeye giriş yasağı süresi ise 5 yıldır.
Ç-119 (Kaçak çalışanların para cezasını ödememesi)
Parasız, kaçak çalışan ve bu durumları tespit edilen kişiler hakkında Ç-117 kodu konularak sınır dışı edildiklerini ve 1 yıl süreyle giriş yasağının yanında idari para cezasına çarptırıldıklarını yukarıda bahsetmiştik. Ç-119 kodu ise bu idari para cezasını ödemeyen yabancı kişi hakkında konulan ve 5 yıl boyunca kişinin ülkeye girişini yasaklayan koddur.
Ç-120 (Vize veya ikamet ihlalinden kaynaklanan para cezasının ödenmemesi)
Vize veya ikamet ihlali nedeniyle ortaya çıkan idari para cezası ihlali gerçekleştiren yabancı tarafından ödemediği takdirde Ç-120 tahdit kodu konulmak suretiyle kişi aleyhine 5 yıl giriş yasağı konulmaktadır. Yabancı kişi 5 yılın sonunda ancak para cezasını ödeyerek ve yeniden vize alarak Türkiye’ye giriş yapabilmektedir.
Ç-135 (Yabancılar ve uluslararası koruma kanuna aykırı davrananlar)
Yabancılar hukukunun ülkemiz hukukunda temel düzenlemesi olan 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.102 düzenlemesi doğrultusunda aykırı davranan yabancılar hakkında idari para cezası uygulanır ve ceza ödenmeden ülkeden çıkıldığı takdirde Ç-135 tahdit kodu konularak 5 yıl süreyle girişleri yasaklanır.
Ç-136 (Seyahat masraflarını ödemeyenler)
Bahsetmiş olduğumuz herhangi bir nedenden ötürü sınır dışı edilen yabancı kişi, sınır dışı edilirken ortaya çıkan seyahat masraflarını kendisi ödemediği ve bu masrafların Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından karşılandığı durumda, ilgili kişi hakkında Ç-136 tahdit kodu konulmakta ve kişi bu parayı ödemediği sürece yasak devam etmektedir. Kişi tekrar ülkeye giriş yapmak istediğinde parayı ödeyerek kodu kaldırabilir.
Ç-137 (Terke davet edilen yabancılar)
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye’yi terk etmeleri için kendilerine belirli bir süre everilen yabancı kişiler, bu sürelere riayet etmedikleri ve terk davetine uymadıkları takdirde haklarında Ç-137 kodu konularak giriş yasağı uygulanmaktadır. Bu yasak 5 yıldır.
Ç-138 (İnat yolcu)
Halihazırda kendisi hakkında herhangi bir giriş yasağı bulunan yabancı kişi, bu duruma rağmen ülkeye giriş yapmaya çalıştığı sırada tespit edildiği takdirde haklarında Ç-138 inat yolcu tahdit kodu konulur ve 5 yıla kadar giriş yasağı uygulanabilir.
Ç-141 (Türkiye’ye girişi bakanlık iznine tabi yabancı)
Kişinin somut durumu göz önünde bulundurulmak suretiyle, Türkiye’de ya da yurt dışında Türkiye aleyhine adli veya idari kanun ihlalinde bulunan yabancı kişinin Türkiye’ye girişi İçişleri Bakanlığı’nın iznine bağlanmış olabilir. İşte bu durum kişinin pasaport bilgilerine Ç-141 kodunun konulması ile mümkün olmaktadır.
K (Kaçakçılıktan arananlar)
K tahdit kodu, her türlü kaçakçılık suçunu işledikleri sebebiyle aranan yabancı kişiler hakkında konulan tahdit kodudur.
N-99 (Interpol kodu)
Dünyanın en büyük uluslararası adli polis teşkilatı olan, merkezi Fransa’da bulunan Interpol, uluslararası seviyede suçların ve suçluların önlenmesi kapsamında hareket etme amacı taşıyan bir kurumdur. Interpol’ün arama bülteninde bulunan yabancı bir suçluya yönelik Türkiye Cumhuriyeti devleti nezdinde N-99 tahdit kodu konularak giriş yasağı sağlanabilmektedir.
O-100 (Semti meçhul yurda giriş yasaklı sığınmacı)
Sığınmacı olarak ülkemize giriş yapmış olan kişilerin başvuru esnasında belirtmiş oldukları adreslerinde bulunmadıklarının kontroller sırasında veya herhangi bir şikayet üzerine tespit edilmesi durumunda bu kişiler hakkında O-100 tahdit kodu konularak sınır dışı edilme işlemi uygulanmaktadır.
N-82 (Girişi ön izne bağlı yabancı)
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.9/7 uyarınca giriş yasağı bulunan kimi yabancıların ülkeye kabulü ön izne bağlanabilir. Hakkında N-82 tahdit kodu bulunan kişinin ülkeye girişi ön izne bağlanmış demektir.
Yabancı Tahdit Kodları Nasıl Kaldırılabilir?
Yukarıda yer alan tahdit kodlarının kaldırılmasına yönelik farklı süreçler ve hukuki yöntemler mevcuttur. Meşruhatlı davetiye başvurusu ile, ilgili idareye başvuru ile veya ilgili idareye karşı dava açmak suretiyle tahdit kodları kaldırılabilmektedir.
Tahdit Kodunun Kaldırılması İçin Meşruhatlı Davetiye Başvurusu
Sınır dışı edilen ve ülkeye girişi yukarıda belirtmiş olduğumuz tahdit kodlarından birinin konulması suretiyle belirli veya belirsiz bir süre yasaklanmış olan kişi, özel bir sebep nedeniyle alacağı meşruhatlı vize davetiyesi sayesinde ülkemize tekrar giriş yapabilmektedir. Bu sebepler evlilik, eğitim – araştırma, çalışma, tedavi gibi sebepler olabilir. Bu şekilde alınacak vize doğrultusunda yasaklı kişi, yasaklanma süresi dolmadan evvel Türkiye’ye giriş yapabilir. Terör örgütü üyeliği ve devlet aleyhine faaliyet gösterme gibi genel güvenliği ileri derecede etkileyen ve önemli risk arzeden nedenlerle sınır dışı edilen kişiler hakkında meşruhatlı vize davetiyesi çıkartılması mümkün olmamaktadır. Bu durumda idari dava yolu ile ilgili tahdit kodunun kaldırılması daha mümkün olacaktır.
Tahdit Kodunun Kaldırılması için İdari Başvuru ve İdari Dava
Haklarında sınır dışı kararı alınan kişiler öncelikle ilgili idareye başvurmak ve tahdit kodunun kaldırılmasına yönelik taleplerini iletmek yöntemini seçebilirler. Başvuru doğrultusunda idare tarafından uygun görüldüğü takdirde tahdit kodu kaldırılabilmektedir.
İdarenin olumsuz yanıt verdiği durumlarda veya idareye başvurulmadan doğrudan idari dava açılmak suretiyle ilgili tahdit kodunun kaldırılması talep edilebilir. Somut durumun net olarak değerlendirilebilmesi, hangi sürecin ne şekilde işletileceğinin kararı için tecrübeli ve bu alanda uzmanlaşmış bir avukatla çalışmak her zaman yararınıza olacaktır. Hukuki olarak elinizde olan savunmaları ve iddiaları doğru bir şekilde bir avukat vasıtasıyla ortaya koyamadığınız takdirde haklı olsanız dahi hak kaybına uğrayabilir veya tahdit kodunu kaldırma imkanınız varken bu durumu sağlayamayabilirsiniz.
Deport kararı kaldırma ile ilgili sorular uygulamada sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Deport kararı Türkiye’de bulunan yabancıların sınır dışı edilmeleri ve haklarında Türkiye’ye giriş yasağı konulması anlamına gelir.
Yabancının Türkiye içerisinde vize ihlali yapma, kanuna, ahlaka aykırı faaliyetlerde bulunma, ulusal güvenlik veya sağlık için tehlikeli olma, çalışma izni olmaksızın çalışma gibi faaliyetleri sürdürmesi sonucunda deport edilmesi söz konusu olur.
Türkiye Cumhuriyeti Devletine vatandaşlık bağı olmayan kişiler Türk hukuk düzeni içerisinde yabancı olarak kabul edilir. Yabancılar yine de hukuki olarak farklı statülere sahiptir. Ancak kişinin yabancı kabul edilmesindeki temel unsur vatandaşlığının olup olmamasıdır.
Hakkında deport kararı verilip sınırdışı edilen yabancının bir daha Türkiye’ye giriş yapabilmesi için giriş yasağının kalkması yani deport kararının kaldırılması gerekir. Deport kararının kaldırılması yabancılar için önemli bir durum arzeder. Çünkü deport edilen kişiler eşlerinden çocuklarından ayrı yaşayabilmekte veya gönderildikleri ülkelerde sıkıntılı şartlarla karşılaşabilmektedir.
Deport kararının kaldırılması konusunda en önemli unsur deport kararının hangi gerekçeye dayanılarak verildiğidir. Buna bağlı olarak kişi kısa süreliğine deport edilebileceği gibi ömür boyu yurda girişi de yasaklanabilir. Deport olma nedenleri çok çeşitli olabileceği gibi en çok karşılaşılan nedenler olarak vize süresini aşma veya oturma izni süresini uzatmama hallerini söyleyebiliriz.
En temel neden olarak yabancıların Türkiye içerisinde hukuka aykırı faaliyetlerini söyledik. Buna bağlı olarak uygulamada şu nedenlerle karşılaştığımızı söyleyebiliriz:
Burada saydığımız nedenler sınırlı değildir. Yabancının başka nedenlere dayalı olarak deport edilmesi de mümkündür. Yurt dışı edilme nedenine bağlı olarak yurda giriş yasağı süresi de belirlenir. Dediğimiz gibi her nedene bağlı olarak farklı süreler vardır.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye’ye giriş yasağı ile ilgili yeni düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre artık kişinin Türkiye’ye girişi 1 ay ile 5 yıl arasında yasaklanabilmekte ve her bir kısıtlama için farklı sonuçlar doğabilmektedir.
Bazı durumlarda sınır dışı edilen kişi için sınır dışı edilme nedenine bağlı olarak yabancı tahdit kodu konur. Bu nedenle yabancı hakkında işlenmiş kodun kaldırılması önem arzeder. Bu sürecin bir avukat yardımı ile sürdürülmesi de aynı önemdedir.
Yabancının deport edilmesine Göç İdaresi Genel Müdürlüğü veya ilgili valilik karar verir. Burada kişiye bir yurda giriş yasağı süresi belirlenir ve bu sürenin belirlenmesinde idarenin yetkisi çok geniştir. Ancak buna rağmen gene kanunda öngörülen sınırlar içerisinde bir süre belirlenecektir.
Bahsedildiği gibi idarenin yetkisi geniştir ve bu yetki bazen fevrice kullanılmaktadır. Ancak bu şekilde kullanılan yetkiye karşı ise yargı yolu açıktır.
Kural olarak hakkında sınır dışı edilme kararı olan kişi, yani deport edilen yabancı, yurda giriş yasağı süresi dolmadan Türkiye’ye giriş yapamaz. Ancak bu durumun bazı istisnaları vardır. Yani her zaman bu sürelerin dolmasını beklemeye gerek yoktur.
Deport kaldırma işlemleri iki türlü olabilir. İlk olarak yabancı meşruhatlı vize almış olabilir. Bu vize ile hakkında verilen sınır dışı süresi dolmadan ülkeye giriş yapabilir. İkinci olarak da yabancı, hakkında verilen deport kararının iptalini idare mahkemesinden dava yolu ile talep edebilir. Aşağıda bu iki yolu ayrıntıları ile anlatacağız.
Deport kararına rağmen Türkiye’ye yabancının giriş yapabilmesinin bir yolu meşruhatlı vize alınmış olmasıdır. Hakkında deport kararı uygulanmış bir yabancı, evlilik dolayısıyla, eğitim – araştırma dolayısıyla, çalışma – tedavi dolayısıyla alacağı meşruhatlı vize sayesinde süresi dolmamış olmasına rağmen Türkiye’ye giriş yapabilir. Bu saydığımız vizelerin alınabilmesi için söz konusu sebeplere dayanak teşkil eden evraklar vize başvurusu sırasında belgelenmelidir. Aksi halde başvuru reddedilir.
Meşruhatlı vize davetiyesi başvurusunu uzmanı olmayan kişiler yaptığında genelde ret kararı gelmektedir. Bu işlemleri mutlaka daha önce çalışmış bir avukat ile yürütmeniz sağlıklı olacaktır.
Bazı kişilerin meşruhatlı vize talep etmeleri mümkün olmaz. Burada terör örgütü üyeliği ve devlet aleyhine faaliyet gösterme gibi nedenlerle sınır dışı edilme durumları kastedilmektedir. Bu kişiler meşruhatlı vize talep ederek ülkeye giremez ancak idare mahkemesinde deport kararının iptali talepli bir dava açmaları ve bu davanın başarıya ulaşması sonucunda deport kararı kaldırılır ve Türkiye’ye giriş yapabilirler.
Deport kararına itiraz, dava yolu ile gerçekleştirilebilir. Deport kararı idarenin aldığı bir karar olması dolayısıyla idari işlem niteliğindedir. İdari işlemlerin iptali için idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. İdarenin gerçekleştirdiği bütün iş ve işlemler yargı denetimine tabi tutulabilir. İdarenin bu işlemleri yargıya taşınmadığı müddetçe hukuka uygun kabul edilir.
Eğer bir yabancı hakkında deport kararı alınmışsa, kararı alan idare ilgili yabancıya veya bu yabancının yasal temsilcisine kararı gerekçeli olarak tebliğ eder.
Sınır dışı edilme kararı kendisine uygulanmak istenen yabancı bu çerçevede hakkında verilen deport kararının hukuka aykırı olduğunu iddia ederek idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Burada sınırdışı etme kararına itiraz niteliğindeki bu davayı açabilmek için 7 günlük hak düşürücü süre söz konusudur. Deport kararının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde bu davayı açmalıdır.
DİKKAT!: Bu kararı tebliğ alan yabancı dava konusunda oldukça hızlı hareket etmelidir. Çünkü dava yoluna gitmek isteyen yabancı avukata gittiğinde avukatın yapacağı ve zaman alan bir çok işlem (il göç idaresi ile yazışma, olaya göre başka yerden toplanacak belgelerin toplanması, gerekli karar araştırması, dilekçe yazımı, dava açılması) mevcuttur.
Genel olarak bu karara karşı idare mahkemesinde açılan iptal davası deport işleminin uygulanmasını durdurur. Yani mahkeme bir karar verene kadar kişi sınır dışı edilemez ve Türkiye’de kalmaya devam edebilir. Bu yabancı için oldukça iyi bir haktır.
Bazı durumlarda sınır dışı edilen kişi için sınır dışı edilme nedenine bağlı olarak kod konur. Örneğin G-87, V-70 kodları gibi. Bu kodların kaldırılması da ancak idare mahkemesinde açılacak davaya bağlıdır. Bu konuyu yukarıda linkini verdiğimiz yazımızda ayrıntılı açıklamıştık.
Hakkında deport edilme sebepleri gerçekleşen yabancı kolluk kuvvetleri tarafından yakalanmış olabilir. Resmi bir kurumun durumu farketmesi üzerine kolluk kuvvetlerine durum ihbar edilmiş olabilir. Yahut yabancı kendi isteği ile kolluk kuvvetlerine durumu bildirerek ülkeyi terk etmek istediğini bildirebilir.
Yakalanan yabancı öncelikle hastaneye götürülerek muayene yapılır. Sonrasında İl Göç İdaresinin bu tarz durumlar için belirlediği bir yere götürülür. Burada yabancı kişinin deport edilmesine ilişkin evraklar hazırlanır.
Yabancı bu aşamada da (henüz karar çıkmadan) avukat tutabilir, görüşebilir, sınırdışı kararı çıkmaması için avukatının İl Göç İdaresi ile görüşmesini sağlayabilir veya gerekli evrakları alarak karara itiraz etmesini sağlayabilir.
Belgeleri tamamlanan yabancı geri gönderme merkezine gönderilir. İstanbul’da yabancı kadın Silivri Geri Gönderme Merkezine gönderilirken yabancı erkek Çatalca Geri Gönderme Merkezine götürülür. Geri gönderme merkezine bu şekilde nakledilen yabancı işlemleri bittiğinde ve dava da açmamış ise ülkelerine gönderilmesi sağlanır. Bazı durumlarda ise yabancının istediği başkaca bir ülkeye gönderilebilir.
Deport edilmeleri için gereken şartlar oluşan yabancı eğer kendisi kolluk kuvvetlerine sınır dışı edilmek üzere başvurursa veya avukat aracılığı ile deport değil de terke davet verilmesine karar verilmesini sağlar ise geri gönderme merkezine götürülmek zorunda kalmayabilir. Bu yabancılar için terke davet isimli hukuki prosedür söz konusu edilir ki bu çok daha iyidir. Hakkında terke davet prosedürü işletilen yabancıya Türkiye’den ayrılması için en az 15 günlük mühlet tanınır. Bu sürenin üst sınırı 30 gündür.
Terke davet için yabancının illa kendi durumunu kolluk birimlerine bildirmiş olması şart değildir. Normal şartlarda vize ihlali tespit edilmiş ve hakkında idarece deport kararı verilmiş kişi de terke davet edilebilir. Bu durum idarenin takdirindedir.
Bununla beraber yabancı kolluk kuvvetlerine kendi rızası ile durumu bildirmişse her zaman terke davet kurumu hükümleri bu yabancı hakkında uygulanacak diye bir kural da yoktur. Burada deport edilme şartları gerçekleşmiş olan yabancının özel durumuna, geçmişine vb. subjektif özelliklerine bakılır.
Deport edilecek kişi için kaçma, saklanma şüphesi, yasaklı giriş çıkış yapmış olmaları,sahte belgelerle iş yapmaya çalışmış olmaları gibi durumlar söz konusu ise terke davet prosedürü işletilmez.
Yabancı sınır dışı edileceği zaman gönderildiği ülkede ölüm – işkence tehlikesi ile karşılaşacaksa bu kişinin deport edilmesi mümkün değildir. Bu konuda gerçekçi emarelerin varlığına bakılır.
Eğer sınır dışı edilecek yabancının gebelik, yaşlılık gibi seyahat engelleri bulunuyorsa bu kişinin gönderilmesi de mümkün değildir.
Kişinin Türkiye’de önemli bir tedavisinin sürüyor olması ve bu tedavinin transfer edileceği ülkede mümkün olmaması veya transfer sürecinin yabancıyı sağlıken kötü etkileyeceği gibi durumlar söz konusu ise gene deport edilme yapılamaz.
Cinsel şiddet, insan ticareti veya önemli derecede fiziksel – psikolojik şiddete maruz kalmış ve tedavileri süren yabancılar da bu kapsamda sınır dışı edilemeyeceklerdir.
Bu kişiler için sınır dışı kararı verilemeyeceği kanunen belirlenmiştir. Ancak sonuçta bu yabancılar da deport edilme şartları üzerlerinde gerçekleşmiş kişilerdir. Bu nedenle sabit bir yerde ikamet ediyor olmaları istenebileceği gibi belirli sürelerde belirli bildirimlerde bulunmaları da kendilerinden istenebilir.
Deport kararı kaldırma talepli açılan davada zamanaşımı süresi 15 gündür. Kişi sınırdışı edilme kararının kendisine tebliğ veya ibraz edilmesinden itibaren 15 gün içerisinde iptal davasını açmalıdır.
Terke davet prosedüründe yabancıya ülkeyi terketmesi için en az 15 gün olacak şekilde bir süre tanınır. Yabancının bu süre içinde ülkeyi terketmemesi halinde yakalanarak geri gönderme merkezine transfer edilmesi gibi zorlu hukuki prosedür işletilir.
Kişiye deport kararı ile birlikte işlenen kodların iptali sürenin geçmesi ile gerçekleşmez. Bu kodlar ancak dava açarak kaldırılabilir. Bunun için herhangi bir hak düşürücü zamanaşımı süresi söz konusu değildir.
Deport kararının iptaline yönelik olarak açılacak olan iptal davasında görevli mahkeme idare mahkemeleridir. Sınır dışı edilme kararı idari bir işlem olması dolayısıyla hukuka uygunluğunu denetleyecek olan da idare mahkemesidir.
Yetkili mahkeme de idari işlem niteliğinde olan bu kararı veren idarenin bulunduğu yer mahkemesidir. Yani hakkında deport kararı uygulanan yabancı bunun iptali için açacağı davayı işlemi uygulayan idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açmalıdır.
Yabancı hakkında verilen deport kararının nedenine bağlı olarak kişiye verilen kodun iptali ve kaldırılması için açılacak davada da görev ve yetki kuralı aynıdır. Yani kodu kişinin siciline işleyen idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
Bu Sayfadaki İçeriği KOPYALAYAMAZSNIZ !!!